Je ikigai is je bestaansreden, je hartsverlangen, je ware noorden. Waar je voor opstaat, elke dag weer.
Mijn ikigai: ik kwam hier om te zoeken, en dat je mee zoekt met mij.
Waar sta jij voor op ’s ochtends?
Stacks Image 232

Een leven in het spoor van je ikigai

Voor het magazine Marie-Claire schreef ik deze eerste kennismaking met ikigai.

Waar sta jij voor op ’s ochtends?

Een leven in het spoor van je ikigai



“Waarom doe jij wat je doet,” vroeg ondernemer Dirk Vyncke me enkele jaren geleden bij een kop koffie aan zijn keukentafel. Ik had een boek geschreven over de kinderdromen van grote mensen: wie of wat ze later wilden zijn, doen en worden en wat er uiteindelijk – vele jaren en vele dromen later – van die droom geworden was. Daarvoor zat ik in Brugge bij meneer Vyncke aan de keukentafel: om te praten over zijn kinderdroom en wat de ondernemer daarvan gemaakt had. “Waarom doe jij wat je doet?” speelde hij de vraag naar mij terug. Ik probeerde hem een eerlijk antwoord te gev en: “Ik weet het niet... Gewoon, omdat ik het gevoel heb dat ik dit móét doen. Het voelt... juist, als helemaal mezelf, zoiets.” Stuntelig, maar eerlijk. ”Aha, dan volg jij je ikigai!” was zijn triomfantelijke antwoord. Euh… Mijn ikiwat?!

Voeg leven toe aan je dagen

Het was de eerste keer dat ik dat mysterieuze woord hoorde. Dirk Vyncke was voor zijn werk vaak naar het Oosten gereisd en had daar kennisgemaakt met die Japanse levenswijze die je blik scherp stelt op wat écht telt in het leven. Je ikigai kan je omschrijven als datgene wat fundamentele betekenis geeft aan je leven, waar je ’s ochtends voor uit je bed komt. Zelfs al is het misschien een grijze en mistige dag, ook in je hoofd. Het is wat je de kracht en de goesting geeft om de nacht van je af te schudden en de dag in te stappen.

Het woord ikigai vindt zijn oorsprong in Okinawa, een Japanse eilandengroep zo’n 1000 kilometer ten zuiden van Tokio. Okinawa is één van de Blauwe Zones, vijf geografische zones waar mensen gemiddeld zo’n tien jaar langer dan waar ook ter wereld. En niet alleen dat: ze leven er ook gelukkiger. Mensen eten er weinig en gezond, ze genieten van een sterk sociaal vangnet, ze ademen schone lucht en bewegen regelmatig, maar zelf noemen ze één andere factor waardoor ze zoveel langer en gelukkiger leven: hun ikigai. Op Okinawa voegen mensen dagen toe aan het leven, maar vooral ook leven - betekenisvol leven - aan hun dagen. Tot de Blauwe Zones behoren naast Okinawa ook Sardinië, Costa Rica, Loma Linda in Californië en het Griekse eiland Ikaria.


Waar sta jij voor op ’s ochtends?

Je ikigai vinden hoeft niet eens zo lastig te zijn. Er naar leven, dat is andere koek. Daar kan je een boek over schrijven. Wat ik dus gedaan heb. Maar first things first. Hoe vind je je ikigai? Wat is jouw raison d’être, je purpose in life, je hartsverlangen? Wat maakt jouw leven de moeite waard, ook al is het soms een gedoe? Met andere woorden, waar sta jij voor op ’s ochtends? Een vraag waar je gesprekken mee kan doen stilvallen, geloof me. Toen ik de vraag stelde in mijn vriendenkring varieerden de antwoorden van “omdat de wekker afloopt”, ”voor een lekkere kop koffie” tot “geen idee” en doodse stilte. De vraag is gemakkelijk gesteld, de antwoorden veel moeilijker gegeven. Maar zie, als de berg te hoog is om er in één keer over te springen, dan beklimmen we hem toch in etappes!

Waar hou je van? Waar ben je goed in? Wat heeft de wereld nodig? Haal je er zelf een meerwaarde uit? Vier vragen die je helpen om de contouren van je ikigai scherper te stellen. Als je doet waar je van houdt, waar je goed in bent, waar je de wereld voordeel mee doet en je haalt er zelf ook meerwaarde uit - al dan niet financieel - dan zit je je ikigai op het spoor. En dan besef je dat de essentie niet de wekker is en niet de kop koffie, maar datgene wat je op de been brengt en houdt wanneer de koffiemachine stuk is. Het is de suiker in je koffie, het zout van het leven. Misschien een manke metafoor, gezien het slechte imago en de belabberde gezondheidswaarde van suiker en zout, maar je begrijpt vast wat ik bedoel.

Vier vragen die je blij maken

Doe de oefening even voor jezelf. Neem een pen en een blaadje papier, en teken vier cirkels die elkaar in het midden snijden. Zoals in het voorbeeld dat je hier ziet.
In de eerste cirkel schrijf je die dingen op waar je van houdt, die je blij maken. Graaf maar diep, maak het jezelf niet te gemakkelijk. Schrijf bijvoorbeeld niet ’mijn kat’ maar wat het dan precies is aan de kat waar je blij van wordt: haar warmte, haar vriendschap, haar zelfredzaamheid?

In de tweede cirkel noteer je je talenten, de dingen waar je goed in bent. Wees eerlijk en niet te bescheiden. Ben je goed in luisteren, in sturing geven, in genieten, in ongeduldig zijn?

De derde cirkel vraagt je hoe jij de wereld mooier en beter maakt. Dat zit hem vaak in kleine dingen: een glimlach, een vriendelijk gebaar, vrijwilligerswerk, een positieve attitude, we hoeven niet allemaal Moeder Theresa’s te zijn. We onderschatten vaak de positieve impact die we kunnen hebben op mensen en de wereld rondom ons.

De vierde cirkel tenslotte vraagt wat jij hiervoor zelf in return krijgt. Je kan dat uitdrukken in geld, maar ook in appreciatie. Word je gewaardeerd, gehoord, gezien? Hoe kan je je ikigai in de wereld zetten op een manier die impact heeft?

Vier vragen die je blij maken, vier cirkels die peilen naar wat voor jou echt belangrijk is in het leven. Daar waar de cirkels elkaar snijden, daar ligt je ikigai.

Het eiland waar mensen niet vergeten te leven

Klaar is kees zou je denken. Of toch niet? Een besef hebben van je ikigai is één ding. Er ook naar leven is een heel ander paar mouwen. Waarom zitten zoveel mensen vast in jobs, relaties en levens die hen niet passen, die ze helemaal niet als zinvol ervaren? Is het onze hebberigheid, de manier waarop we ‘succes’ interpreteren, het belang dat we hechten aan de decibels van de applausmeter? Is het ons egocentrisme en individualisme? Moeten we te veel en mogen we te weinig? En van wie dan wel? Zijn we bang? Bang om te falen? Bang om zekerheden los te laten? Bang voor verandering? Bang voor wat de anderen zullen zeggen of denken?

En hoe kunnen we die obstakels overwinnen en onbevreesd en onbevangen leven in het spoor van onze ikigai? Het antwoord ben ik gaan zoeken op het Griekse eiland Ikaria, één van de Blauwe Zones, de ikigai hangt er dus zo’n beetje in de lucht. Ikaria wordt ook wel ’het eiland waar mensen vergeten te sterven’ genoemd. Ik heb het eiland vooral leren kennen als een plek waar mensen niet vergeten te leven. Ik heb er sporen gevonden die ons gevoeliger maken voor wat écht telt in het leven. Verbondenheid en zorg voor elkaar waardoor het eiland voelt als een warm nest waaruit je kan vliegen en waar je ook veilig weer kan landen. Vrijheid, om het leven te leiden dat jou past, wars van magneten als succes, materialisme en geldingsdrang. Dankbaarheid voor het mooie en het goede rondom je, een vergrootglas voor wat jou echt blij maakt. Mildheid, vooral ook tegenover jezelf. Dat het allemaal niet perfect moet zijn om goed te zijn. Eenvoud, stilte en tijd die je helpen los te laten wat niet belangrijk is en te focussen op de essentie, op je ikigai.

Een zinvolle schop onder de kont

Tenslotte, ikigai is géén zweverige nieuwerwetse hype uit het oosten. Een toverwoord voor een lang en zinvol leven, abracadabra voor geluk en succes. Het is een knalharde confrontatie met jezelf. Het vraagt introspectie en moed. Want wat je blootlegt kan confronterend zijn, een dwingende uitnodiging om het anders te doen. Maar jezelf de mogelijkheid geven om het leven te leiden dat je wil leven is de belangrijkste keuze die je moet durven maken, toch?
Ikigai is een bewustwording en een keuze, elke dag opnieuw. Een keuze voor wat jouw leven meer inhoud en zin geeft. Een keuze die we als individu moeten maken, maar ook onze samenleving als geheel verdient een zinvolle schop onder de kont. Hoe kunnen we comfortabeler leren, werken en wonen in het spoor van onze ikigai. Wat kunnen we bijsturen in ons onderwijs, onze werk- en woonvormen om ook van Vlaanderen een Blauwe Zone te maken? Ik ga op zoek naar de antwoorden in mijn boek ’In het spoor van ikigai. Ik kwam hier om te zoeken’. En op de website inhetspoorvanikigai.be. Zoek je mee?
Terug